Хильда Кроццоли
| Хильда Кроццоли | |
| нем. Hilda Crozzoli | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Қызметі |
Aзаматтық инженер, сәулетші |
Хильда Кроццоли (нем. Hilda Crozzoli; 16 тамыз 1900, Зальцбург —10 тамыз 1972) — Аустриядағы алғашқы әйел сәулетшілер мен құрылыс инженерлерінің бірі[1].
Ерте өмірі және білімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Хильда Йоханна Кроццоли 1900 жылы 16 тамызда Аустрияның Зальцбург қаласында дүниеге келген. Оның әкесі Амброджио (Амброс) Кроццоли (1870–1925), ал анасы – Лючия Антония Сантаросса (1871–1957), олар1882 жылы үйленген[2]. Кроццоли бірнеше ұрпақ бойы Зальцбургтің дамуында маңызды рөл атқарған солтүстік итальяндық фриулиялық шеберлер мен сәулетшілер отбасынан шыққан[3]. Амброджио Кроццоли 1907 жылы 12 ақпанда өзі және отбасы үшін азаматтық ант қабылдады және 1915 жылы 5 қаңтарда Зальцбургтің Максглан ауданында сол елдің азаматтық құқықтарын алды. Оның анасы тек итальян тілінде сөйледі және ешқашан неміс тілін үйренбеген.
Хильда жеті баланың төртіншісі болған, бірақ оның екі ағасы сәби кезінде қайтыс болып, тек қыздар қалған. Бастауыш және орта мектепті бітіргеннен кейін Зальцбургтегі Мемлекеттік сауда училищесінің төрт жылдық құрылыс курсын бітіріп, 1921 жылы қорытынды емтиханды сәтті тапсырып, Аустрияның бірінші сәулетшісі болды. Ол Мемлекеттік сауда училищесінің құрылыс факультетінің тарихындағы алғашқы әйел түлегі болған[1].
Мансабы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1917 жылы 1 тамызда Кроццоли әкесінің сәулет-құрылыс компаниясына шәкірт ретінде кіреді[4]. Ол 1921 жылдың 1 наурызынан 1925 жылдың 11 тамызына дейін әкесінің компаниясында техник-құрылысшы, прораб болып жұмыс істеді. Осы компаниядағы жұмысымен қатар, ол Шнеегаттарнде және Венада қала сәулетшісі Йозеф Цвертчекте жұмыс істеді.
Әкесінің P&A Crozzoli компаниясында техник-құрылысшы ретінде Хильда Кроццоли үлкен атты әскер казармалары мен Хофшталказерндегі қоралардың табиғи тарих мұражайына, айналу барысын қадағалады. Ғимарат қаланың фестиваль округінің орталығында орналасқан[5].
1926 жылы шілде айынан бастап Зальцбургтің әмбебап құрылыс компаниясында жұмыс істеді.
1927 жылдың 12-14 мамыры аралығында Клагенфуртта Баумейстер (сәулетші және құрылысшы инженер, дәстүрлі түрде шебер құрылысшы деп аталады) атағына емтихан тапсырды[6]. Бұл Зальцбург бұқаралық ақпарат құралдарында және одан тыс жерлерде кеңінен жарияланды және оған Неміс аустриялық инженерлер қауымдастығы (Verein Deutsch Österreichischer Ingenieure) құттықтау хатын жіберді.
1928 жылы Хильда Кроццоли тәуелсіз мансабын бастады және штаттан тыс сәулетші және құрылыс инженері болды. 1929 жылға дейін оның серіктесі Джозеф Синдингер болды, содан кейін ол сәулетші Ричард Бандианмен бірге жұмыс істеді, олар 1934 жылы 1 ақпанда отбасын құрды. 1934 жылы Хильда Кроццолидің құрылыс компаниясы Рейхенхаллерштрассе, 19 (бүгінгі Рейхенхаллерштрассе, 27) көшесіне көшірілді. 1928-1966 жылдар аралығында оның басшылығымен Кроццоли-Бандиан компаниясы 65 ғимарат салғаны белгілі.
Екінші дүниежүзілік соғыс уақытында 15 әуе шабуылы қала ғимараттарының 46 пайызын қиратты[7], Кроццоли-Бандиан компаниясы соғыстан кейінгі қалпына келтіру жұмыстарына қатысты.
1945 жылы Кроццоли компаниясы соғыс кезінде фашистер басып алған Леопольдскрон қамалының бүлінген ғимаратын жөндеді. Оның компаниясы Гольденер Хирш-Гетрайдегассе қонақ үйін (1945-46) және Банкхаус Дагоферді (1968) қайта салып, қалпына келтірді.
Ол сонымен қатар 1965 жылы Зальцбург университетіне арналған Wallistraktes der Residenz реконструкциясын жүргізді.
Хильда Кроццоли-Бандиан 1972 жылы 10 тамызда Зальцбургте ұзаққа созылған аурудан кейін қайтыс болды[8]. Хильда Кроццоли Макгланер зиратында жерленген[9].
Мұра[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Оның көптеген ғимараттары аман қалды және Зальцбургтің сәулеттік турларында айтылады. Кроццоли Зальцбургтегі әйелдер сәулетшілеріне арналған Кюнстлерхаусте 2013 жылы өткен Frauen machen Sichtbar көрмесінде көрсетілді[7].
Марапаттары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- II дәрежелі «Әскери еңбегі үшін» кресті (1944 ж. 1 қыркүйек).
- Зальцбург құрылыс индустриясының алтын сақинасы (11 наурыз 1965 ж.).
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ a b http://nla.gov.au/nla.news-article35607976 Аdvertiser (Adelaide, SA : 1931 - 1954). 1938-08-24. p. 8.
- ↑ https://data.matricula-online.eu/de/oesterreich/salzburg/salzburg-muelln/TFB16/?pg=209 data.matricula-online.eu.
- ↑ https://www.stadt-salzburg.at/pdf/bridge_of_knowledge__coming_going_staying__univers.pdf
- ↑ https://www.zobodat.at/pdf/HdN_HDN_2_0015-0022.pdf
- ↑ https://www.zobodat.at/pdf/HdN_HDN_2_0015-0022.pdf
- ↑ http://nla.gov.au/nla.news-article22924362
- ↑ a b http://salzburg-visit.com/history.htm
- ↑ https://www.zobodat.at/pdf/HdN_4_0032.pdf
- ↑ Schobersberger, Walburg. Hilda Crozzoli-Bandian in Maxglan Hundert Jahre Pfarre 1907–2007 Salzburgs zweitgrößter Stadtfriedhof.. — Pfarramt Maxglan (Hg.), 2007.
Әдебиеттер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Burgi Schobersberger: «Die Baufirma Crozzoli und andere Bauunternehmer aus Friaul — ihre Bedeutung für Salzburg.» In Salzburg Archiv, Schriftenreihe des Vereins Freunde der Salzburger Geschichte, Band 34, 2010. S. 455—502.
- Schobersberger, Walburg: «Hilda Crozzoli-Bandian», in: Kramml, Peter F., Lauterbacher, P. Franz, Müller, Guido: Maxglan Hundert Jahre Pfarre 1907—2007 Salzburgs zweitgrößter Stadtfriedhof. Pfarramt Maxglan (Hg.), Salzburg 2007.