Пьер Ферма

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Пьер Ферма
фр. Pierre de Fermat
Туған күні

17 тамыз 1601 (1601-08-17)

Туған жері

Бомен-де Ломань, Франция

Қайтыс болған күні

12 қаңтар 1665 (1665-01-12) (63 жас)

Қайтыс болған жері

Кастр, Франция

Азаматтығы

 Франция

Ғылыми аясы

Математика, физика және құқықтану

Альма-матер

Тулуза университеті
Орлеан Университеті (Бакалавр дәрежесі, 1626.ж)

Несімен белгілі

Ферманың Ұлы теоремасы

Пьер де Ферма (фр. Pierre de Fermat; 17 тамыз 1601 жыл, Бомен-де Ломань – 12 қантар 1665 жыл, Кастр) — француз математик, физик. Мамандығы бойынша заңгер. Сандар теориясының негізін қалаушылардың бірі. Осы теорияның бір теоремасы Ферманың есімінен аталады (қ. Ферма теоремасы). Ферма геометриядағы координаттар тәсілін Рене Декарттан бұрынырақ жүйелі түрде дамытқан. Ғалым шексіз аз шамаларды есептеуде дифференциялаудың жалпы заңын ашты.

Ол максимум мен минимумды (экстремумдарды) табатын есептермен, қисықтарға жанама жүргізу тәсілімен, дененің ауырлық центрін анықтаумен, қисық (шеңбер) доғасының ұзындыған есептеумен, ықтималдық теориясының есептерін шешумен, т.б. шұғылданды. Ферма физикада Ферма принципі деп аталатын геом. оптиканың негізгі принципін тұжырымдады. Бұл принцип Мопертюи- Эйлердің ең аз әсер принципіне негіз болды.


Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

[1]

  1. Қазақстан. Ұлттық энциклопедия/Басредакторы.Б.Аяған. - Алматы: "Қазақ энциклопедиясының" Бас редакциясы, 2007. - 173 бет/ ISBN 9965-893-10-1