Иттер тұқымдасы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Иттер тұқымдасы
Қазбалық ауқымы: 39.75–0 Ma Late Эоцен-Holocene
Canis, қызыл қасқыр, Қорқау ит, Cerdocyon, Жалды қасқыр, Speothos, Vulpes, Жанаттәрізді ит, Otocyon, Urocyon
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Сүтқоректілер
Ықшам табы: Ұрықжолдастылар
Сабы: Жыртқыштар
Кіші сабы: Иттәрізділер
Тұқымдасы: Canidae
Григорий Иванович Фишер фон Вальдгейм, 1817

Иттер тұқымдасы (лат. Canidae) — сүтқоректілердің жыртқыштар тұқымдасы. Дене тұрқы 18—22 см-ден 160 см-ге дейін. Тұқымдасқа 14 туыс тармағын құрайтын 35-тей биологиялық түр кіреді. Барлық құрлықтарда кең таралған (Антарктидадан басқа).

Олар жыртқыш аңдар болып табылады және үй иттері, қасқырлар, түлкілер, шибөрілерден тұрады. Олардың ықшам денелерін жүн басқан. Олардың олжаны ұстап алуға және шайнауға арналған мықты тістері бар.

Иттер тұқымдасы түрлі орталарда тіршілік ете алады. Шибөрі – қасқырдан кішірек. Ол шығыс жартышарға жақын өмір сүреді.Иттер тұқымдасына жататын сүтқоректілер иіс пен дыбысқа аса сезімтал, тамаша аңшылар болып табылады. Олар, әдетте, тышқандарды, қояндарды, еліктерді, бұғыларды және басқаларды аулайды. Иттер тұқымдасының аяқтары ұзын, құйрықтары шолақ. Кейбір жабайы иттер «үйір» деп аталатын топпен өмір сүреді және аң аулайды. Олар тамақты бір-бірімен бөлісумен қатар, бірін-бірі жаудан қорғайды. Үй иттерін адам қолға үйреткен. Олар олжаларына байқатпай келіп, тап береді.[1]

Қолға үйретілген иттерге спорттық иттер, тазылар, жұмысшы иттер, терьерлер және сәндік иттер жатады. Иттер жоғалған нәрсені табуға өте қабілетті. Олар үй-жайды да жақсы күзетеді. Адамдар ең жиі асырайтын иттер – бульмастиф, ши хуа хуа, далматин, бульдог, пудель, ағылшын той спаниелі, неміс овчаркасы, Бостон терьері, корги, қылшық жүнді колли, ағылшын бақташысы, Йоркшир терьері, мопс, чау чау. Түлкілер, шибөрілер мен қасқырлар да ит тұқымдастарына жатады.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ЖАНУАРЛАР. – Алматы: «Аруна» баспасы. – 32 бет. – Сер.: «Балаларға арналған танымдық энциклопедия». ISBN 9965-26-446-5